1864 Çerkes Sürgün ve Soykırımında hayatını kaybedenler soykırımın yıl dönümü dolayısıyla anılıyor. Soykırıma ilişkin çeşitli çevrelerden gelen açıklamalarda ise Türkiye ve Rusya’ya soykırımı tanıma çağrıları yapıldı.
HDP: RUSYA VE TÜRKİYE, SOYKIRIMI KABUL ETMELİ
HDP tarafından soykırımın yıl dönümü ile ilgili yapılan açıklamada Rusya ve Türkiye’nin soykırımı kabul etmesi gerektiği belirtildi: “Bu coğrafyada birlikte yaşayan ve ortak gelecek tasavvur eden halkların tarihinde çok büyük felaketler olduğu” belirtilen açıklamada, “Çerkeslerin 156 yıldır adalet aradığı, insanlığın bu büyük dramla yüzleşmesini, yaralarının sarılmasını beklediği” belirtildi. “Bu coğrafyada yaşanan tüm soykırımlar ve katliamlarla yüzleşilmeden yaraların sarılamayacağı yaraları sarmanın yolu ise eşit ve özgür bir yaşamdan geçtiği” ifade edilen açıklamada; “Halkların Demokratik Partisi olarak, Çerkes Soykırımını kınıyor, Çerkeslerin haklı taleplerinin her zaman yanında ve takipçisi olacağımızı belirtiyoruz” denildi.
"Rusya ve Türkiye Çerkes Soykırımını tanımalı, Çerkeslerin talepleri kabul edilmelidir"
Halklar ve İnançlar Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcımız Tülay Hatimoğulları'nın açıklamasıhttps://t.co/RebmVhkrRg
— HDP (@HDPgenelmerkezi) May 21, 2020
EMEP GENEL BAŞKANI GÜRKAN:TARİHLE YÜZLEŞİLMELİ
Emek Partisi Genel Başkanı Selma Gürkan da sosyal medya hesabı Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Çerkes soykırımı tanınmalıdır” dedi.
Gürkan, “Bir daha yaşanmaması için tarihle yüzleşilmesi, katliam ve soykırımlarla hesaplaşılması, nedenlerin ve kaynaklarının ortadan kaldırılması için adım atılmalı. Çerkes soykırımıtanınmalıdır. Halklar hapishanesinden halkların eşitliğine ve özgürlüğüne giden yolun takipçisi olacağız” ifadelerini kullandı.
Bir daha yaşanmaması için tarihle yüzleşilmesi, katliam ve soykırımlarla hesaplaşılması, nedenlerin ve kaynaklarının ortadan kaldırılması için adım atılmalı. #Çerkessoykırımı tanınmalıdır. Halklar hapishanesinden halkların eşitliğine ve özgürlüğüne giden yolun takipçisi olacağız.
— selma gürkan (@gurkanselma) May 21, 2020
HD: ÇERKES HALKININ KAYIPLARI TAZMİN EDİLMELİDİR
İnsan Hakları Derneği (İHD) tarafından 21 Mayıs 1864 Çerkes sürgün ve soykırımı ile ilgili yapılana açıklamada sürgün ve soykırımın tanınması istendi. Soykırımın bir insanlık suçu olduğu, bir halkın, topluluğun tamamını hedef aldığı ve etkileri ve sonuçlarının yıkıcı olduğu belirtilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Bundan 156 yıl önce, 1 milyonun üzerinde Çerkes yaşadıkları topraklardan zorla sürülerek yaşamını yitirdi. Tarihin en eski dönemlerinden beri yaşadıkları anayurtları Kafkasya’da bir dil ve kültür geliştiren Çerkesler yüzyıllarca süren direnişe rağmen, büyük devletlerin kolonyalist politikaları ve hedefleri doğrultusunda yaşanan soykırımla anayurdundan koparılmış oldu. Bu yaşananlar modern Avrupa tarihinde yaşanan ilk etnik temizlik, ilk soykırımdır. Çarlık Rusya’sı, Kafkasya’nın doğusunda, Dağıstan ve Çeçen-İnguş Bölgesi’nde, savaş boyunca kadın, çocuk ayırmaksızın tam bir imha politikası izledi. Bir milyonu aşkın Çerkes katledildi, daha fazlası vatanından sürgün edildi. Beş yüz binin üzerinde insan sürgün yolculuğunda ve ilk yerleştikleri bölgelerde yaşamını yitirdi. Sadece Trabzon’da 53 bin Çerkes öldü. Vubıhların dilini konuşabilen kalmadı. Adıgelerin bir boyu olan Natuhayların adı bugün sadece tarih kitaplarında kaldı.”
Soykırıma uğramış tüm halklar gibi Çerkes halkı için de, öncelikle yaşadıkları soykırımın dünyaca tanınması gerektiği vurgulanan açıklamada şöyle devam edildi:
“Hafıza merkezlerinin kurulmasını, onarıcı adaletin yani tanıma, özür dileme ve kayıpların tazmininin gerçekleşeceği sürecin bir an önce başlatılmasını istiyoruz. Soykırım politika ve uygulamaları nedeniyle Çerkes halkının kültürel hakları da ağır bir şekilde ihlal edilmiştir. Çerkes Soykırım günü vesilesiyle başta Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti olmak üzere tüm dünyaya sesleniyoruz: Türkiye ve diğer devletler tarafından “Çerkes Soykırım ve Sürgünü” tanınmalıdır. Çerkes halkının soykırım nedeniyle yaşadıkları kayıpları tazmin edilmelidir. Toplumsal barışın inşası için Türkiye’de yaşayan tüm farklı kimliklerle beraber Çerkeslerin de dillerini, kültürlerini, kimliklerini yaşayabilmek ve yaşatabilmesi adına tüm kolektif hakları tanınmalı ve var olan yasal engeller kaldırılmalıdır. Engellerin kaldırılmasına ek olarak, Çerkes dili ve kültürünün gelişmesi için özel önlemler alınmalıdır. İHD olarak, Çerkes Soykırımında yaşamını yitirenleri bir kez daha saygıyla anıyoruz.”
