Uluslararası yatırımcılarla düzenlenen telekonferansta sunum yapan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, G20 ile swap görüşmelerinin sürdüğünü belirterek, “Birden fazla anlaşma olabilir” dedi. Albayrak, “En kötü senaryoda ekonomik aktivite ikinci yarıda normale dönecek” ifadelerini kullandı.
Albayrak, “G20’de ticaret açığı verdiğimiz ve serbest ticaret anlaşmamız olan ülkelerle birebir swap görüşmeleri yapıyoruz. Sonuçlanmadan yorum yapmak doğru değil, ama birden fazla olma olasılığı yüksek” dedi. TCMB’nin brüt ya da net rezerv hedefinin olmadığını söyleyen Albayrak, “Türkiye’nin rezervleri fazlasıyla yeterli seviyede” ifadelerine yer verdi.
Albayrak, pandeminin ekonomiye etkileriyle ilgili olarak “Pandemi öngörü yapmayı zorlaştırıyor ancak Türkiye’de salgın kontrol altında, veriler bunu gösteriyor. Bu yüzden biz de yasakları kontrollü olarak gevşetmeye başlıyoruz” dedi. Makroekonomik verilere ilişkin gelen sorulara yanıt olarak Bakan Albayrak, Türkiye’de büyümenin pozitif tarafta kalacağını, enflasyon baskısı yaşanmayacağını ve yıl sonunda sınırlı cari açık öngördüklerini dile getirdi. Albayrak, “İhracat ve turizmde düşüş olsa da, emtia fiyatlarındaki düşüş ile cari dengede önemli değişiklik olmayacak. En kötü senaryoda ekonomik aktivite ikinci yarıda normale dönecek” dedi.
‘REZERVLER YETERLİ MİKTARDA’
Toplantıda soruların yoğunlaştığı alanlar swap hattı anlaşması, rezervler ve kura müdahale konularında oldu. Merkez Bankası rezervlerinin yeterli durumda olduğunu söyleyen Bakan Albayrak, koronavirüs salgını sürecinde tüm gelişmekte olan ülkelerin para birimlerini desteklediğini kaydetti. Albayrak, “Bankalar ve özel sektör, borçlarının tamamına yakınını rahatlıkla çeviriyorlar. Hazine’nin 2020’de çevirmesi gereken borç sadece 4.7 milyar dolarda kaldı” dedi.
Albayrak, Merkez Bankası rezervlerinin etkin kullanıldığını belirterek swap hattı konusunda birden fazla yerle görüşmenin sürdüğünü söyledi. Albayrak, G20 ülkeleri, Türkiye’nin büyük ticari ortakları, serbest ticaret anlaşmasının olduğu ülkeler ile Türkiye’nin yüksek dış ticaret açığı verdiği ülkelerle görüşmelerin sürdüğünü ifade etti. Görüşmelerin tamamlanması durumunda hemen açıklama yapılacağını kaydeden Albayrak, swap hattı konusunda önemli olanın yerel para birimlerinin kullanımı olduğunu belirtti.
‘SERMAYE KONTROLÜ KESİNLİKLE OLMAYACAK’
Bankaların swap işlemlerinin kısıtlanması konusunda ise Albayrak ciddi dalgalanmalar yaşandığında bunun Türkiye’ye olumsuz yansımaları olduğunu ve bunu önlemek için piyasayı Türkiye’ye taşıdıklarını kaydetti. Asla Türkiye’de sermaye kontrolü olmayacağına vurgu yapan Albayrak, Hazine’nin borçlanma planında da şimdilik değişiklik olmadığını belirtti. Hem Hazine’nin hem şirketlerin hem de bankaların borç ödeme ve sermaye konusunda hiçbir sıkıntısı olmadığını kaydeden Albayrak, kurda ciddi sapmalar olursa Merkez Bankası’nın tüm araçlarını kullanacağını da söyledi.
IMF ile stand-by’a yönelik hiçbir anlaşma olmadığını dile getiren Albayrak, ne döviz rezervi hedefi ne de kur hedefi olmadığını Türkiye’nin dalgalı kur rejiminden sapmayacağını ifade etti.
BBDK’YE ‘MANİPÜLASYONU TESPİT’ YETKİSİ
Döviz kurunun tarihi seviyelere gelmesi üzerine Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) eliyle yeni bir adım atıldı. Bankacılık Kanunu’na şubat ayında eklenen “Finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler”le ilgili maddenin ardından bugün Resmi Gazete’de konuyla ilgili bir yönetmelik yayınlandı.
Düzenleme döviz kuru fiyatı üzerinde belirtilen görüşlere ilişkin de kapsamlı maddeler içeriyor. Düzenlemeye aykırı davranışlarda bulunanlara bir önceki yıl sonu finansal tablolarında yer alan faiz, kâr payı gelirleri, alınan ücret ve komisyonlar ile bankacılık hizmet gelirleri toplamının yüzde beşine kadar para cezası uygulanacak.
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan Finansal Piyasalarda Manipülasyon Ve Yanıltıcı İşlemler Hakkında Yönetmelik, Bankacılık Kanunu’nun 76/A sayılı maddesine göre hazırlandı.
İlgili madde, BDDK’ya, finansal piyasalarda manipülasyon, yanıltıcı işlem ve uygulamaların belirlenmesine yönelik yetki veriyor. Bugün yürürlüğe giren yönetmelikte, bankalarca gerçekleştirilen ve Bankacılık Kanunu’nun 76/A kapsamına giren manipülasyon ve yanıltıcı işlem ve uygulamalar şu şekilde sıralandı:
1- Bir finansal aracın arzına, talebine veya fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıran veya uyandırabilecek olan ya da döviz kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatının anormal veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayan ya da sağlayabilecek olan işlemlere, bu amaçları sağlamak kastıyla dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
2- Arz talep dengesinin normal şartlarda gerçekleşmediği dönemlerde, finansal piyasaların dalgalanmasından ya da sığlığından faydalanmak suretiyle, finansal piyasaların düzensizliğini artıracak ya da istikrarını olumsuz etkileyecek şekilde, bir finansal aracın fiyatına veya faiz, döviz kuru, CDS gibi referans değerlere etkide bulunacak işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
3- Bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swapı, forward, opsiyon ve diğer türev işlemlerine ilişkin veya bankalarca yurt dışına TL likidite sağlanmasına ilişkin kurulca alınan karar ve sınırlamaların, işlemlerin erken itfası, vadesi gelen işlemlerin ötelenmesi ve/veya yükümlülüklerin yerine getirilmemesi dahil olmak üzere, dolaylı yöntemler kullanılarak aşılmasına ya da söz konusu kurul kararlarının etkisizleştirilmesine yönelik işlem ve uygulamalar gerçekleştirmek veya bu tür işlem ve uygulamalara aracılık etmek.
4- Aldatıcı bir mekanizma veya kurgu yoluyla döviz kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatını etkileyen veya etkileyebilecek işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
5- Bir finansal aracın arzına, talebine veya döviz kuru ve faiz dahil fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıran ya da uyandırabilecek olan ya da bu fiyatın anormal veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayan ya da sağlayabilecek olan yanlış veya yanıltıcı bilgi veya söylentileri, internet dahil herhangi bir kitle iletişim aracı yoluyla ya da başka bir yolla yaymak.
6- Öncesinde pozisyon alınmış bir finansal araç hakkında, alınan pozisyonla ilgili çıkar çatışmasının kamuoyundan gizlenmesi suretiyle, internet veya diğer kitle iletişim araçları yoluyla görüş bildirerek söz konusu finansal aracın, faiz oranı ve döviz kuru dahil, fiyatı üzerinde etkide bulunmak veya bulunmaya çalışmak.
7- Yanlış veya yanıltıcı olduğunu bildiği ya da bilmesi gerektiği halde, bir referans değer hakkında yanlış veya yanıltıcı bilgiler iletmek, yanlış veya yanıltıcı girdiler sağlamak ya da bir referans değerin hesaplanmasını manipüle edici herhangi bir davranışta bulunmak.
8- Bir finansal aracın arz veya talebi üzerindeki hakim rolün kullanılması suretiyle finansal aracın alım satım fiyatlarını sabitlemeye veya başka bir haksız kazanç sağlamaya yönelik eylemlerde bulunmak.
9- Finansal piyasaların açılış ve kapanışlarında, faiz ve döviz kuru dahil bir finansal aracın açılış veya kapanış fiyatlarını etkileyen veya etkileyebilecek alım veya satım işlemleri gerçekleştirerek bu açılış ya da kapanış fiyatlarına göre pozisyon alan yatırımcıların yanlış yönlendirilmesini sağlamak.
10- Tasarruf sahiplerini gerçeğe aykırı veya yanıltıcı şekilde yönlendirmek.
11- Finansal sisteme güveni zedeleyerek sistemik riske neden olabilecek şekilde bilgi ve söylentiler yaymak.
